“SERTİFİKASYON SÜRECİ BÜTÜN ORGANİZASYON İÇİN BÜYÜK BİR ÇABA, AMA AYNI ZAMANDA ÖNEMLİ BİR ÖĞRENME DENEYİMİYDİ VE BU BAŞARIMIZDAN DOLAYI GURUR DUYMAKTAYIZ.”
İstanbul/Cenevre - Kasım 2019.
Türk STK’sı Uluslararası Mavi Hilal İnsani Yardım ve Kalkınma Vakfı (IBC), HQAI tarafından Kalite ve Hesap Verebilirlikte Temel İnsani Standartlara (CHS) dayalı olarak sertifika almaya hak kazanmıştır. Bu makale, sertifikasyon sürecinin deneyimini, zorluklarını ve faydalarını incelemektedir.
IBC, 1999 yılında kurulan ve çoğunlukla acil yardım, sağlık, eğitim, geçim ve dayanıklılık, yeniden inşa ve yapılanma alanlarında çalışan bir Türk STK’sıdır. Vakıf yirmiden fazla ülkede faaliyet göstermiş ve son dönemlerde programlarının büyük çoğunluğu komşu ülkelerde ki çatışmalardan kaçan savunmasız insanların kısa ve uzun vadeli ihtiyaçlarına cevap vermek adına Türkiye’de uygulanmaktadır. Türkiye, yaklaşık olarak 3.6 milyon Suriyeli ve Irak, Afganistan, İran ve Somali gibi ülkelerde ki krizlerden kaçan 360.000 kişi ile hali hazırda dünya çapında en büyük sayıda mülteci ve sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke konumundadır. Bu zorlu ortamda, Nalan Üker, IBC Programlar Direktörü, HQAI’ın sertifikalı bir üyesi olma deneyimi hakkında konuşmak için değerli zamanının bir kısmından sunma cömertliğinde bulunmuştur.
IBC neden Kalite ve Hesap Verebilirlikte Temel İnsani Standartlara Dayalı sertifika almaya karar verdi?
Nalan Üker (NÜ): Bizlerin çalıştığı insani yardım çevre dinamikleri çok hızlı/hareketlidir ve çok fazla zaman, enerji ve kapasite gerektirmektedir. Bir insani yardım kuruluşu olarak IBC her zaman sürekli öğrenme, hesap verebilme ve iyi bir yönetişimle çalışma gayretini merkezine alarak çalışma gayreti içinde olmuştur. Ancak, Türkiye’de ki zorlu şartlar göz önüne alındığında, IBC programlarının kalite ve hesap verebilirliğinin yanı sıra proje uygulamalarının ve faaliyetlerinin yerine getirilmesi durumunda kalmıştır. Ülkemize göç eden sığınmacıların kayıt altına alınması, barınma, gıda, eğitim, korunma ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanması zorunluluğu ile karşı karşıya kalınmıştır… Bu süreçte IBC, insanların acılarının ve ihtiyaçlarının karşılanması sorumluluk bilinci içerisinde bu ihtiyaçların giderirken evrensel insani değere sadık kalarak kurumsal gelişimin gerekli olduğunu önceliklendirmiştir. IBC, bu yönde HQAI ile sertifikasyon süreci başlatarak Temel İnsani Standartlara (CHS) bağlılığımı taahhüt etmiştir. IBC, zayıf yönlerini keşfetmek ve kurumsal kapasitesini arttırmak için HQAI’ın denetimleri aracılığıyla Temel İnsani Standartlara (CHS) ulaşmayı en uygun yol olarak kendisine seçmiştir. Bu yolla IBC olarak bağımsız bir denetim yoluyla gerçek durumu görerek, denetimleri çok kısa bir süre önce başarıyla tamamlamış bulunmaktayız.
“Gerçek kapasitemizi bağımsız profesyonel bir denetim yoluyla görmek istedik.”
Şu ana kadar sertifikalandırma sürecini nasıl deneyimlediniz?
Nalan Üker (NÜ): Vakfımız için denetim süreci zorlayıcıydı çünkü yalnızca yeni politika ve mekanizmaların gelişimini değil aynı zamanda organizasyonun genelinde Temel İnsani Standartların (CHS) uygulamasını gerçekleştirmek ve tüm organizasyon bünyesinde kapasite inşasını yapmak zorundaydık. Bu bir takım çalışmasıydı ve organizasyon içerisinde sertifikasyona ilişkin bilginin yayılması için zamana ve kaynaklara yatırım yapmayı gerektiriyordu. Bu çalışmalar saatler, günler, aylar ve hatta yıllar almış olsa da bugün gelinen noktada HQAI ve onun denetçilerinin sağlamış olduğu sonuç ve desteklerden büyük fayda sağladık. Bu süreçte en büyük zorluk yoğun çalışma halinde ve insanlara hizmet ederken bu kurumsal gelişimin başarıyla geçilmesiydi. Bununla birlikte, bu süreç Vakfımız için önemli bir öğrenme kazanımıdır.
Temel İnsani Standartların (CHS) uygulamasını gerçekleştirmek ve tüm organizasyon bünyesinde kapasite inşasını yapmak zorundaydık.
Bu süreçte IBC için bazı temel öğrenme ve deneyimlerini paylaşabilir misiniz?
Nalan Üker (NÜ): İlk sertifikalandırma döngüsünden sonra IBC için en büyük yeniliklerden biri yeni bir projeye başlamadan önce derinlemesine bir bağlam analizinin yapılmasıydı. Ayrıştırılmış veri kullanımı artık projeleri daha uygun bir biçimde planlama noktasında yardımcı olmaktadır. Projeleri izleme ve değerlendirme proje döngüsünün bir parçası halinde ve IBC’nin krizden etkilenen toplulukların geri bildirimlerine daha uygun projeler hazırlamasına imkân tanımaktadır. Diğer bir yenilik tüm programlarımız için mevcut stratejilerin iyileştirilmesi adına yeniden dizaynıdır. Finansal, coğrafi ve diğer riskler daha etkin olarak değerlendirilmektedir; krizden etkilenen insanların ve personelin güvenliğini ve korunmasına garanti etmek ve programları uygun bir şekilde uyarlamak için sürekli olarak değerlendirilmektedir. Yeni mekanizmalar ile sadece personel eğitilmiş değil ayrıca IBC programlarının bir parçası olan yararlanıcılar IBC’den neleri bekleyebilecekleri ve ihtiyaç duyulması halinde şikayetlerin nasıl yapılacağı konusunda bilgilendirilmişlerdir. Sertifikalandırma sürecinde sunulan hizmetlere ek olarak yararlanıcıları istismar ve güç kullanımından korumaya yönelik oluşturulan yeni politika ve mekanizmalar örnek olarak gösterilebilir. Bu mekanizma denetim sürecinin hemen öncesine göre daha geliştirilerek bu tür vakaların önüne geçilmesi sağlanmıştır. Her ne kadar bu tür olaylara karşı önleyici tedbirlerimiz var olsa da, yeni mekanizmanın çalıştığını, yerinde olduğunu gösterdi ve IBC’nin bu gibi konuları etkili bir biçimde ele almasını ve yanıt vermesini sağladı.
Yeni mekanizmalar ile sadece personel kapasitesi artırılmamış ayrıca IBC programlarının merkezinde yer alan yararlanıcılar IBC’den ne beklentilerini ve ihtiyaç duyulması halinde şikayetlerin nasıl yapılacağı konusunda bilgilendirilmişlerdir.
Peki şimdi sırada ne var?
Nalan Üker (NÜ): IBC sertifikalandırılmasını büyük bir gurur içerisinde donör kuruluşlar ile paylaşmış, donörlerinden bu yönde olumlu geri dönüşler almıştır. Bununla birlikte diğer paydaş ve sektör temsilcilerinin Temel İnsani Standartlar (CHS) hakkında ki genel bilgi eksikliği bizim için büyük bir sürpriz olmuştur, donörler tarafından tanınma noktasında Temel İnsani Standartlar (CHS) hakkında daha iyi bir farkındalık beklentilerimiz arasındadır. Bugün IBC, Türkiye’de HQAI’nın bu Temel İnsani Standartlar sertifikalı tek üyesidir. IBC bu sonuca ulaşmak için önemli derecede zaman ve kaynak harcanmıştır, bu başarılı sonuçtan oldukça mutluyuz. Sertifikalandırılmamızdan bu zamana fonlamada %7’lik bir artış söz konusudur. Bu sertifikaya sahip olmayı kapasite artırım açısından diğer kuruluşlara tavsiye edebilirim. Bu yönde IBC’nin de yaptığı gibi HQAI’dan destek fonu almaya hak kazanmaları durumunda ilgili sertifikasyon süreci için belli bir kaynak oluşturmaları mümkün olabilir.
Donörler tarafından tanınma noktasında Temel İnsani Standartlar (CHS) hakkında daha iyi bir farkındalık beklentilerimiz arasındadır.
HQAI; bu süreçteki deneyimlerini bizlerle paylaştığı için Nalan Üker ve IBC’ye olan derin şükranlarını sunar.
Görüşme Annina Hunziker tarafından yapılmıştır, HQAI, Halkla İlişiler ve İletişim Asistanı Cenevre, Ekim 2019
