Uluslararası Mavi Hilal İnsani Yardım ve Kalkınma Vakfı (IBC) Irak’ın Dohuk ve Ninova bölgelerinde bulunan Internally Displaced People-IDPs (yerlerinden olmuş kişiler) için Ücret Karşılığı İş (CfW) uygunluğuna yönelik olarak yaptığı hızlı değerlendirmenin özet bulgularını bu rapor kapsamında sunmuştur. Proje, FAO-Irak tarafından finanse edilmiş olup IBC tarafından 16 Kasım–10 Aralık 2014 tarihleri arasında uygulanmıştır.
ÜCRET KARŞILIĞI İŞ UYGUNLUĞUNA YÖNELİK
HIZLI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI
(IRAK, DOHUK VE NİNOVA BÖLGELERİNDE BULUNAN
YERLERİNDEN OLMUŞ KİŞİLER (IDP) VE EV SAHİBİ TOPLULUKLAR)
ARALIK, 2014
ÖZET
Uluslararası Mavi Hilal İnsani Yardım ve Kalkınma Vakfı (IBC) Irak’ın Dohuk ve Ninova bölgelerinde bulunan Internally Displaced People-IDPs (yerlerinden olmuş kişiler) için Ücret Karşılığı İş (CfW) uygunluğuna yönelik olarak yaptığı hızlı değerlendirmenin özet bulgularını bu rapor kapsamında sunmuştur. Proje, FAO-Irak tarafından finanse edilmiş olup IBC tarafından 16 Kasım–10 Aralık tarihleri arasında uygulanmıştır.
2014 Kasım ayı sonu itibariyle en az 3.000.000 Iraklının yerlerinden edildikleri tahmin edilmektedir. Bu sayı Irak’taki iki göç dalgasından gelen IDP’leri kapsamaktadır. 2013 ve 2014 yılları arasında yaklaşık 2 milyon IDP yer değiştirirken, 2006 ve 2008 yılları arasında da yaklaşık 1.1 milyon IDP yer değiştirmiştir. Irak’ta 2014 yılı içerisinde, Haziran başı, Haziran-Temmuz ve Ağustos aylarında en az üç büyük göç dalgası gerçekleşmiştir. Birçok IDP ülke genelindeki kentsel bölgelere kaçmış olup kamplar, kiliseler, okullar, parklar ve diğer kamusal alanlar gibi terk edilmiş ya da harap haldeki binalarda küçük koloniler oluşturmuş ve çok kötü koşullar altında yaşamaya çalışmaktadır.
Dohuk, Irak’ın en kuzey vilayeti olup Irak Kürdistan Bölgesinin bir parçasıdır. Ninova ise Kuzey Irak’ta Suriye sınırında yer almaktadır. Şu anda her iki vilayet, krizden yüksek oranda etkilenmiş ve ivedi insani yardım gereksinimi içindeki 800.000 kişi dolaylarında sığınmacı, IDP’ler ve ev sahibi toplulukları barındırmaktadır.
Bu raporun temelini oluşturan anket, Dohuk ve Ninova vilayetlerinin krizden etkilenen bölgelerindeki olası CfW faaliyetlerinin geçerliliğini desteklemek amacıyla tasarlanmıştır.
Değerlendirmenin başlıca amacı, Dohuk ve Ninova vilayeterinin krizden etkilenen bölgelerinde bulunan hassas durumdaki IDP’ler ve ev sahibi topluluklara gelir yaratma yoluyla yardım sağlamak ve gıda güvenliğini, beslenmeyi, geçim kaynaklarını geliştirecek istihdam olanaklarını belirlemektir.
Hızlı değerlendirme şu amaçlarla yapılmıştır:
Saha incelemesi için seçilen iki vilayette, en öncelikli gereksinimler gıda, barınma desteği, istihdam ve güvenlik konularıdır. Genel olarak erkekler için saptanan istihdam faaliyetleri inşaat ve altyapı işçiliği ile çiftçilik olurken kadınlar için saptananlar ise (bitki/ağaç) dikme, ekin toplama, seracılık ve IDP kamplarında gerçekleştirilecek ufak çaplı onarım çalışmalarıdır.
Yukarıda belirtilen nahiyelerin kırsal bölümlerinde vasıfsız işler, değirmenlerin tamiri, saha tuvaletlerinin kurulması ve onarımı çalışmalarına katkı sağlayabilir. Ev sahibi toplulukların bölgelerinde belirlenen diğer olası faaliyetler ise emek gücünün kullanılabileceği kümes hayvancılığı ve seracılık çalışmalarıdır.
Çalışma kapsamında, CfW faaliyetlerinin uygulanabildiği yerlerin kesin konumlarını belirlemek amacıyla yerel yöneticilere, halk önderlerine, var olan meslek kuruluşları ile işçi örgütlerine, muhtarlara ve dinsel figürlere danışılmıştır. Saha çalışması süresince veri ve bilgi toplanması için benimsenen yöntem, etkileşimli halk toplantıları, IDP’ler ve ev sahibi topluluk üyeleriyle birebir görüşmeler ve resmi yönetimler ve resmi kuruluşlarla danışma toplantıları ile araştırmalar yürütmekti; bu amaç için tasarlanan ayrıntılı bir anket bu değerlendirmede kullanılmıştır. Saha çalışması süresince toplanan bilgi, bulgu ve sonuçlar istatistiksel olarak sınıflandırılıp bir veri tabanı programında elektronik olarak depolanmıştır.
Değerlendirmenin ana bulguları, ana ihtiyaç kalemleri ile gıda kalemlerinin, IDP’ler için en sık belirtilen gereksinimler olduğunu göstermiştir. İşsizlik dikkate alınması gereken en önemli konulardan biridir. Diğer bir önemli bulgu ise CfW faaliyetlerinin, IDP’lerin hayat kurtarıcı nitelikteki gereksinimlerinin sağlanmasına ve ev sahibi toplulukların altyapı ve varlıklarına ilişkin zarar görmüş ve kamusal ve ortak kullanımdaki tarımın geliştirilmesine yardım ve destek sağlayabileceğidir.
Araştırma verilerinin çözümlenmesi sonucunda, değerlendirilen aile üyelerinin %88’inin istihdam olanaklarının bulunmamasına bağlı olarak bir gelirlerinin olmadığı ortaya konmuştur. Aile üyelerinin %80’inin istihdam durumu, çatışma sonucu işlerini yitirmeleri nedeniyle değişmiştir. Ailelerin yaklaşık %60’ı an itibariyle en öncelikli üç gereksinimlerinin gıda, iş ve tarımsal girdiler olduğunu belirtmişlerdir. CfW programı yoluyla yapılacak para havalesi yararlanıcıların gereksinimlerinin karşılanmasını sağlayabilir. Ayrıca, para yardımının besin satın almak, elektrik, gaz, yakıt ve tıbbi bakım masraflarını karşılamak için de kullanılabileceği saptanmıştır.
Ninova ve Dohuk’taki bölgeler/ilçeler ile nahiyeler, istikrar, güvenlik ve ulaşılabilirlik açısından orta dereceli ve CfW faaliyetlerinin uygulanması için elverişli görünmektedir.
Değerlendirilen toplulukların %50’sinden fazlasının, ikiden çok kadın hane halkı üyesi bulunmaktadır. Kadınlar için planlanan CfW faaliyetleri kültürel hassasiyetler ve yerel kural ve değerler göz önünde bulundurularak belirlenmelidir. Bu bağlamda, kadınlara uygun olası CfW faaliyetleri ekim, seracılık ve ağır işgücü gerektirmeyen bazı onarım çalışmalarına katılım, toprak geliştirme, barınakların ve oyun alanlarının onarımı, IDP kamplarındaki çalışan annelerin çocukları için bebek bakıcılığı ve sahra mutfağı aşçılığıdır.
YAZARLAR HAKKINDA
Teknik Süpervizör: Dr. Kubilay KAPTAN (Yüksek İnşaat Mühendisi)
Raportör: Nalan ÜKER (İstatistikçi) – M.Uğur GÜNGÖR (Hukuk Danışmanı)
Teknik Uzmanlar: Müh. Uygar ÜKER (İnşaat Mühendisi) ve
Müh. Onur YILMAZ (Bilgisayar Mühendisi)
Saha Koordinatörü: Sosyolog Gökhan MISIRLIOĞLU
Değerlendirmenin ana bulguları, ana ihtiyaç kalemleri ile gıda kalemlerinin, IDP’ler için en sık belirtilen gereksinimler olduğunu göstermiştir. İşsizlik dikkate alınması gereken en önemli konulardan biridir. Diğer bir önemli bulgu ise CfW faaliyetlerinin, IDP’lerin hayat kurtarıcı nitelikteki gereksinimlerinin sağlanmasına ve ev sahibi toplulukların altyapı ve varlıklarına ilişkin zarar görmüş ve kamusal ve ortak kullanımdaki tarımın geliştirilmesine yardım ve destek sağlayabileceğidir.
Araştırma verilerinin çözümlenmesi sonucunda, değerlendirilen aile üyelerinin %88’inin istihdam olanaklarının bulunmamasına bağlı olarak bir gelirlerinin olmadığı ortaya konmuştur. Aile üyelerinin %80’inin istihdam durumu, çatışma sonucu işlerini yitirmeleri nedeniyle değişmiştir. Ailelerin yaklaşık %60’ı an itibariyle en öncelikli üç gereksinimlerinin gıda, iş ve tarımsal girdiler olduğunu belirtmişlerdir. CfW programı yoluyla yapılacak para havalesi yararlanıcıların gereksinimlerinin karşılanmasını sağlayabilir. Ayrıca, para yardımının besin satın almak, elektrik, gaz, yakıt ve tıbbi bakım masraflarını karşılamak için de kullanılabileceği saptanmıştır.
Ninova ve Dohuk’taki bölgeler/ilçeler ile nahiyeler, istikrar, güvenlik ve ulaşılabilirlik açısından orta dereceli ve CfW faaliyetlerinin uygulanması için elverişli görünmektedir.
Değerlendirilen toplulukların %50’sinden fazlasının, ikiden çok kadın hane halkı üyesi bulunmaktadır. Kadınlar için planlanan CfW faaliyetleri kültürel hassasiyetler ve yerel kural ve değerler göz önünde bulundurularak belirlenmelidir. Bu bağlamda, kadınlara uygun olası CfW faaliyetleri ekim, seracılık ve ağır işgücü gerektirmeyen bazı onarım çalışmalarına katılım, toprak geliştirme, barınakların ve oyun alanlarının onarımı, IDP kamplarındaki çalışan annelerin çocukları için bebek bakıcılığı ve sahra mutfağı aşçılığıdır.
YAZARLAR HAKKINDA
Teknik Süpervizör: Dr. Kubilay KAPTAN (Yüksek İnşaat Mühendisi)
Raportör: Nalan ÜKER (İstatistikçi) – M.Uğur GÜNGÖR (Hukuk Danışmanı)
Teknik Uzmanlar: Müh. Uygar ÜKER (İnşaat Mühendisi) ve
Müh. Onur YILMAZ (Bilgisayar Mühendisi)
Saha Koordinatörü: Sosyolog Gökhan MISIRLIOĞLU
