ARDAHAN SÜRDÜRÜLEBİLİR KIRSAL KALKINMA PROJESİ

Geri Plan Bilgisi: 1990’lı yılların başında Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığını kazanan Azeri petrollerinin dünya pazarına çıkarılması amacıyla yıllar süren kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. Azeri petrol rezervlerinin büyüklüğü, konunun yalnızca ekonomik açıdan değil, siyasal boyutuyla da tartışılmasını sağlamıştır. Petrolün taşınacağı güzergâhtaki ülkeler petrol akışını da kontrol edeceği için, hattın geçeceği ülkelerin tespiti küresel güç dengeleri açısından önem taşımaktaydı.

Yıllar süren fizibilite çalışmaları ve ülkeler arasındaki müzakereler sonucunda Azeri petrollerinin Gürcistan ve Türkiye üzerinden petrol boru hattı ile dünya pazarına taşınmasına karar verilmiştir. 2003 yılında başlatılan BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan) Ham Petrol Boru Hattı inşaatı, 2006 yılında tamamlanarak petrol sevkıyatına başlanmıştır. Bakü'den başlayıp, Ceyhan'da son bulan ve toplam uzunluğu 1774 km olan boru hattı ile ( Türkiye kesimi 1074 km ) yılda 50 milyon ton düzeyindeki ham petrolün, dünya pazarlarına ulaştırılası planlanmaktadır

Liderliğini BP'nin yaptığı 8 şirketten oluşan –bunlardan biri de Türkiye Petrolleri AO'dur- BTC konsorsiyumu, kurumsal sosyal sorumluluk ilkesi çerçevesinde oluşturduğu Toplumsal Yatırım Programı kapsamında, boru hattı güzergahındaki yerleşim birimlerinde sürdürülebilir kırsal kalkınma projelerine finansal destek vereceğini duyurmuştur. Bu kapsamda, Uluslararası Mavi Hilal Vakfı tarafından, boru hattının Kahramanmaraş sınırlarından geçen alan için kapsamlı bir proje hazırlanmış ve bu proje BTC tarafından desteklenmiştir. Haziran-2007'de başlatılan ve hala devam eden Kahramanmaraş – Andırın Göksun Kırsal Kalkınma Projesi kapsamında, petrol boru hattının yakınında bulunan iki ilçeye bağlı 29 köyde sürdürülebilir kırksal kalkınma faaliyetleri yürütülmektedir.

Uluslararası Mavi Hilal Vakfı'nın faaliyet gösterdiği Kahramanmaraş’tan başka, petrol boru hattının geçtiği Kars, Ardahan, Erzurum, Erzincan, Gümüşhane, Sivas, Kayseri, Osmaniye ve Adana illerinde de benzer projeler uygulanmaktadır.

 

Proje Özeti: Kahramanmaraş Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Projesi, Andırın ve Göksun ilçelerine bağlı 29 köyde uygulanmaktadır.

 

Proje kapsamında temel geçim kaynaklarını oluşturan tarım ve hayvancılık alanlarında yaygın iyileştirme, eğitim ve doğrudan uygulamalar temelinde faaliyetler gerçekleştirilmektedir.

 

Proje hedef bölgesini oluşturan 29 köyde tarımsal üretimin yaygınlık göstermesi nedeniyle projenin önemli bileşenlerini bu alanda yapılan faaliyetler oluşturmaktadır. Meyvecilik, açık alan sebzeciliği, yem bitkileri üretimi proje köylerinde üreticilerin öne çıkan tarımsal faaliyetleri arasında ön sıradadırlar. Bu kapsamda projemiz bahsi geçen alanlarda köylülerin bilinçli birer üretici olarak donanım kazanmaları amacıyla kesintisiz eğitim faaliyetlerini hayata geçirmektedir. Yanı sıra, hedef bölgede ürün çeşitliliğini artırmaya yönelik uygulamalar da hayata geçirilmektedir. Bu kapsamda bölgede örnek uygulamalar yapılmaktadır. Örtü altı sebzeciliği, Kahramanmaraş dondurma sanayinin ihtiyaç duyduğu ahududu ve böğürtlenin bölgeden teminini sağlamak amacıyla ahududu ve böğürtlen bahçelerinin kurulması, macar fiğ, silajlık mısır tarlalarının oluşturulması bölgede örnek teşkil etmesi açısından üzerinde önemle durulan faaliyetlerden bazılarıdır.

 

Hayvan sağlığı ve verimini artırmayı amaçlayan hayvancılık faaliyetleri de tüm proje köylerini kapsar bir biçimde hayata geçirilmektedir. Bu çerçevede barınakların fiziki koşullarının düzeltilmesi, dezenfeksiyonu, iç-dış parazitlerle mücadele, septisemi uygulamaları yaygın bir biçimde uygulanmaktadır. Aynı amaç doğrultusunda tüm proje köylerini kapsayan üç turlu bir eğitim programı ile bilinçli yetiştiriciler yaratılması hedeflenmektedir. 

Proje kapsamında kurulmuş olan ve proje köylerini kapsayan 4 dernek bulunmaktadır. Proje bu derneklerin idari ve mali kapasitelerinin artırılmasına yönelik çalışmaları da kapsamaktadır.

Bu çalışmaların gerçekleştirilmesi sürecinde metodolojik açıdan bakıldığında birkaç temel ilkeye hassasiyetle dikkat edilmektedir.

•  Proje planlama sürecinde toplum katılımı
•  Yerel otorite ve topluluklarla tam işbirliği ve dayanışma
•  Faaliyetlere yararlanıcı ve kamu katkısını temin etme
•  Temel ve ortak ihtiyaçlara homojen ve yaygın destek
•  Dezavantajlı kesimlere yönelik pozitif ayrımcılık

Proje Amaçları

BTC boru hattı güzergahında bulunan yerleşim birimlerinin sosyal ve ekonomik kalkınmasını teşvik etmek, Projeden etkilenen kişiler için gelir getirici faaliyetlerin ve ekonomik olanakların iyileştirilmesine katkı yapmak,
Örgütlü davranış ve kurumsal kapasiteyi güçlendirmektir.

Proje Faydalanıcıları: Projenin faydalanıcıları genel anlamda, BTC Ham Petrol Boru Hattının geçmekte olduğu Andırın ilçesine bağlı Akifiye, Alınoluk, Altınboğa, Başdoğan, Bektaşlı, Canbaz, Çokak, Geben, Gökçeli, Hacıveliuşağı, Kesim, Kumarlı, Orhaniye, Torun, Tufanpaşa, Yeşilova, Yeşilyurt; Göksun İlçesine bağlı Çağlayan, Değirmendere, Doğankonak, Fındıklıkoyak, Küçükçamurlu, Mahmutbay, Mehmetbey, Mürsel, Tahirbey, Taşoluk, Yiricek köylerinde yaşayan insanlardır. Bu köylerde yaşayanlar ve onlara hizmet götürme amacıyla kurulmuş Tahirbey, Tufanpaşa, Genen ve Değirmendere Çevre Köyleri Toplumsal Gelişim ve Girişim Dernekleri, yanı sıra Andırın Tarımını Geliştirme Derneği, Andırın Göç Yolu Derneği ve köy tüzel kişilikleri de projenin doğrudan faydalanıcılarıdır.

Gerçekleştirilen Aktiviteler:

ARICILIK

9 Yetiştiriciye toplam 135 arılı kovan verildi

Arıcılık faaliyeti kapsamında Fındıklıkoyak, Mürsel, Çağlayan ve Doğankonak’ta toplam 9 yetiştiriciye 15’er arılı kovan ve 7 ay yetecek besin ve ilaç malzemesi verildi. Tümü pratik eğitimden geçirilen yetiştiriciler proje ekibi ve Kahramanmaraş Arıcılar Birliği Başkanı tarafından ziyaret ediliyor. Ziyaretlerde kovanların durumu takip ediliyor ve kovan başı eğitim veriliyor. 2008 yılı Haziran itibariyle toplam kovan sayısı 152’ye çıkmıştır.

TARIMSAL FAALİYETLER

Ahududu ve Böğürtlen

Projenin önemli faaliyetlerinden biri bölgede ahududu ve böğürtlen yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılmasıdır. Bu amaçla 10 köyde 20 yararlanıcı için kurulan 20 ayrı bahçede 2007 yılından bu yana ahududu böğürtlen yetiştiriciliği yaptırılmaktadır.

Proje yönetimi ahududu ve böğürtlenin Pazar bağlantılarını oluşturmak üzere Kahramanmaraş’ta bulunan dondurma sektörü yöneticileri ve ulusal ölçekte üretim ve dağıtım yapan meyve suyu firmaları ile görüşmelerini sürdürmektedirler.

KÖY	ADET	ALAN (dekar)
ÇOKAK	3	6
KESİM	1	2
KUMARLI	1	2
GEBEN	6	12
ALTINBOĞA	1	2
ORHANİYE	2	4
AKİFİYE	3	6
CANBAZ	1	2
MÜRSEL	1	2
TAŞOLUK	1	2
TOPLAM	20	40

 

Silajlık Mısır

Bölgede silaj yapımını özendirmek ve silajlık mısır ekimini yaygınlaştırmak üzere 2007 yılında Geben Beldesinde 2 çiftçi için her biri 5 dekarlık iki adet silajlık mısır tarlası kuruldu. Elde edilen yüksek verim silajlık mısıra olan talebi artırdı. Bu kapsamda 2008 proje döneminde Geben, Yeşilova, Kesim, Kumarlı, Bektaşlı ve Küçükçamurlu’da 5’er dönümlük 20 bahçe daha kurulmaya başlandı. Mısır tohumlarının yanı sıra gerekli fenni gübre ve ilaçlar da proje çerçevesinde çiftçilere sağlandı. Mahsul alımından sonra yararlanıcılara silaj yapımı da pratik eğitimler çerçevesinde verilmekte. 

Serada Sebze Yetiştiriciliği

Proje kapsamında 2007 yılında Göksun’a bağlı Doğankonak, Taşoluk ve Çağlayan’da 2 adet 240, 1 adet 108 metrekare büyüklüğünde 3 adet sera kuruldu. Seralarda yaz döneminde hıyar, kış döneminde de kıvırcık ve soğan fideleri dikildi. 2007 hasadından elde edilen verimin ve gelirin yüksekliği 2008 yılında da faaliyetin devam etmesine olanak tanıdı. Bu çerçevede Fındıklıkyak, Yiricek ve Çağlayan köylerinde 250 metrekarelik 4 yeni sera daha kuruldu. 

Brokoli ve Karnabahar Bahçeleri

Yüksek verim alınabilen ve gelir getirici ürünler olan karnabahar ve brokoli üretiminin bölgede yaygınlaştırılması için Yiricek, Değirmendere ve Doğankonak’ta 6 çiftçiye toplam 12 dönümlük bir alana brokoli ve karnabahar dikimi yaptırıldı. Haftalık takibi proje teknik kadrosu tarafından yapılan bahçelerde, eylül ayı itibariyle 20 ton hasat elde edildi. 

Sertifikalı Meyve Fidanı Dağıtımı

Bölgenin kalkınması için büyük umut bağlanan meyveciliğe destek sağlamak ve bilinçli yetiştiriciler yaratmak üzere iki koldan çalışma yürütülüyor. Bir yandan projenin ziraat mühendisleri meyvecilik konusunda proje köylerindeki çiftçilere eğitim veriyorlar. Öte yandan Andırın Tarım İlçe Müdürlüğü ile işbirliği içinde proje köylerine düşük fiyata dağıtmak üzere sertifikalı kiraz ve elma fidanı yetiştiriciliği için çalışmalar yapılıyor. Bu kapsamda Andırın’da bulunan fidanlığa dikimi yapılan 9 bin adet anaç Andırın Tarım İlçe Müdürlüğü ve Proje yönetiminin gözetiminde fidan olarak yetiştiriliyor ve yararlanıcılara düşük rakamlara veriliyor.

Macar Fiğ

Yem bitkisi yetiştiriciliğini özendirmek amacıyla Mahmutbey ve Mehmetbey köylerinde 5’er dönümlük alanlarda Macar Fiğ ekimi yapıldı.

Teknik Gezi:

Meyvecilik Bilgisini Geliştirmeye Yönelik bir teknik gezi, tarım il ve ilçe müdürlüklerinde çalışanların, köylerde meyvecilik faaliyeti içinde bulunan önder yetiştiricilerin katılımıyla modern uygulamaların yapıldığı bir tesis ziyaret edilmiştir.

Hayvan Sağlığı Çalışmaları

Hayvancılık çalışmaları; hayvan barınaklarının fiziki alt yapılarının iyileştirilmesi, barınak hijyeni, iç-dış paraziterle mücadele, septisemi uygulamaları, rutin sağlık kontrolleri ve eğitimleri kapsamaktadır. Proje kapsamında istihdam edilen 1 veteriner hekim ve 1 veteriner sağlık teknikeri faaliyetleri hayata geçirmektedir. 2008 yılında hayvan sağlığı faaliyetleri yaygınlaşarak sürmektedir. Bu kapsamda örnek barınak uygulamalarına önem verilmektedir. 2007 yılında yapılan hayvan sağlığı çalışmalarının detayları aşağıdaki gibidir.

Eğitim Faaliyetleri:

EĞİTİM 1			EĞİTİM 2			EĞİTİM 3			NİHAİ TOPLAM
kadın	erkek	toplam	kadın	erkek	toplam	kadın	erkek	toplam
49	505	554	51	377	428	41	275	316	1298

 

Uygulamalar:

BARINAK DEZEN		İVERMEKTİN		PARAZİTER  TABLET		SIRT DÖKME  ÇÖZELTİ		SEPTİSEMİ	MUAYENE
hane	toplam	hane	toplam	hane	toplam	hane	toplam	Toplam	toplam
807	1.003	337	6.506	617	13.121	191	5.695	267	2.218

 

Sağlık

Kadınlara Yönelik Sağlık Eğitimleri

Kırsal kalkınma çalışmalarının bir parçası da insan sağlığına yönelik yapılan çalışmalardır. Bu kapsamda 9-14 Temmuz 2007 tarihleri arasında Değirmendere Derneği’nde anne çocuk sağlığı ve  hijyen konularında toplam 9 kişiye eğitimci eğitimi verildi. Mavi Hilal Vakfı Ankara İlk Yardım Merkezi Halk Sağlığı Uzman Doktorlar tarafından eğitimden geçen Tahirbey, Tufanpaşa, Değirmendere ve Geben Derneği üyesi 9 genç proje köylerinde yaşayan toplam 583kadına yönelik ana-çocuk sağlığı, hijyen, çocuk yetiştiriciliği gibi konularda eğitim verdi. 

Kurumsal Kapasite Geliştirme

Proje kapsamında kurulan Derneklerin kurumsal yapılarının güçlendirilmesine yönelik faaliyetler hayata geçirilmektedir.

Dernek ve Dernek bünyesinde kurulu olan Sandıkların mevzuata uygunluğunun sağlanması ve yönetim mekanizmalarının mevzuata hakim olmasını amaçlayan eğitim çalışmaları

Dernek yöneticilerinin boru hattı boyunca örnek dernek ve kooperatifleri ziyaret edip deneyim paylaşmaları

Geben Derneğinin organizasyonu olana Geben Orkide Festivali’ne finansal ve insan kaynaklı destek

“Başak” adlı iki aylık bir bültenin çıkarılmasını,

Tufanpaşa Derneği– Halk Eğitim Merkezi ile birlikte 15 kişiye Bilgisayar Kursu verildi.

4 Dernekte ihtiyaç sahibi 138 ilköğretim öğrencisine kırtasiye malzemesi dağıtıldı.

Geben Derneği – Kadınlara Yönelik El İşi Örgü amaçlı sosyal etkinlikler organize edildi.

Geben Derneği için BTC – KDP Programı çerçevesinde tarımsal mekanizasyon projesi hazırlandı. Proje uygulaması Temmuz ayı itibariye başlayacak.