TÜRKİYE DE OKUL AİLE BİRLİĞİ İLİŞKİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ

Geri Plan Bilgisi: 1999 yılında Marmara Bölgesi’nde meydana gelen depremler sebebi ile yüz binlerce kişi hayatlarını, yakınlarını ve barınaklarını kaybetmiş, kendilerini barınak, gıda, sağlık ve eğitim gibi olanaklarından yoksun bir biçimde bulmuşlardır. Tatbik olunan rehabilitasyon ve yeniden yapılanma programları sayesinde kazazedeler mümkün mertebe toparlanabilmişlerdir. Bu süre içerisinde Uluslararası Mavi Hilal İnsani Yardım ve Kalkınma Vakfı (IBC) topluma afet sonrasında acil destek olmak amacı ile birçok farklı bölgelerde birçok farklı rehabilitasyon program ve projeleri yürütmüştür. “Okul Aile Birliği Geliştirme Programı” da IBC’nin Marmara Bölgesi’nde tatbik etmiş olduğu söz konusu programlardan bir tanesidir.

Proje Özeti: Okul Aile Birliği Geliştirme Programı’nın uygulanmasının sebebi okullar, aileler, öğrenciler ve yerel yönetimlerin katıldıkları sivil toplumun güçlenmesini sağlamak üzere kendi bölgelerinde bir araya gelmeleri ve bunun savunuculuğunu yapmalarını sağlayabilmektir. Program ile çevredeki okulların ve toplumun sosyal gelişmede yer almak sureti ile çocuklara daha gelişmiş bir çevrenin sağlanması ve bu konuda aktif görev alınmasının sağlanması hedeflenmiştir. Giderek bu program başta deprem bölgesindeki ilk ve orta dereceli okullarda olmak üzere okul aile birliklerinin teşekkülü ile ailelerin eğitim kalitesinin arttırılmasında okullara katkılarının sağlanmasını ve ziyadesi ile sivil katılımı sağlamış bulunmaktadır. 

Proje Amacı: Proje ile aşağıda belirtilenler amaçlanmıştır;
*Okul Aile Birliği kurullarının organizasyon kapasitelerinin yükseltilmesi ile okul düzeyinde çocuk ve okul ile ilgili konularda etkin katılımın sağlanması ile çözüm üretilmesi,

* Ailelerin işlevsel becerilerinin geliştirilmesi,
*Eğitimcilerin kapasitelerinin geliştirilmesi, ebeveynlerin çocuklarının eğitimine daha fazla katılmalarının sağlanması ve bu suretle çocuk daha iyi olanakların sağlanmasının temini,

Proje öncelikli olarak, depremden yüksek derecede etkilenmiş olan, Kocaeli İlindeki dört okulun ihtiyaçlarına odaklanmıştır. Bu okullar düşük sosyal ve gelir seviyelerinde olan kırsal kesimdeki okullardan seçilmiştir. Okulların gerekli ihtiyaçlara cevap verebilmeleri sağlamak ve ebeveynlerin, çocukların ve okul yönetimlerinin bu konudaki etkileşimlerini sağlamak üzere öncelikle okulların onarımları gerçekleştirilmiştir.

İlgili Okul ve Toplumlar: Ulaşılan okul ve toplulukların tümü 1999 Marmara Depremi’nden ziyadesi ile etkilenmiş olanlar olmuştur. Bu okul ve toplulukların ıslah ve yenilenmeleri IBC tarafından gerçekleştirilmiştir. Halihazırda tesis olunmuş ilişki ve tanışıklıklar IBC’nin kapasite geliştirme ve eğitim faaliyetlerine başlamasına imkanlar sağlamıştır.

*Gölcük Barbaros Hayrettin Lisesi
Okulun Richter ölçeğine göre 7,1 şiddetinde olan 1999 depreminin merkez üssüne çok yakın olması sebebi ile okul ciddi bir hasar görmüştür. O senelerde Gölcük’ün nüfusu 28.000 kişi olup, bunun önemli bölümünü bölgede bulunan Deniz Üssü personel ve aileleri ve diğer azınlık bölümü ise küçük ticari işletme sahiplerinden oluşmakta idi. Deprem ve sonrasında ortaya çıkan ciddi işsizlik sebebi ile Bölge’nin ekonomik durumu doğal olarak etkilenmişti. Daha sonra güçlendirilmesi IBC tarafından yapılan okul 2500 metrekare üzerine inşa edilmiş olup depremden ciddi hasarlar almış bulunmakta idi. Okul Aile Birliği’nin Geliştirilmesi projesi ile mevcut çevrenin sağlıklı bir şekilde düzenlenmesi ve uygun eğitim düzeyine kavuşturulması hedeflenmiştir. Okulun güçlendirilmesinin tamamlanması ile aşağıda belirtilen diğer faaliyetlerin tatbikatına geçilmiştir;

*Öğrencilere ilave müfredat (küçük sınavlar, kahve geceleri, geziler bilim merkezi gezileri, üniversite gezileri) uygulamalarına geçilmesi,
*Okul girişinin, çok amaçlı alanının ve otoparkının asfaltlanması,
*Okul bahçesinin kent mobilyaları ile tefrişi, 
*Okul giriş güvenlik bölümünün yenilenmesi,
*Çevrenin yeşil alanının düzenlenmesi ve çiçeklendirilmesi

Bu faaliyetlerin gerçekleşmesi esnasında toplumsal katılımı sağlayacak olan ilave müfredat programları temin ve organize edilmiştir. Örneğin, öğrencilerden mevcut durumun değerlendirildiği yazılı bir görüş bildirimi talep edilmiştir. Bu bildirimler sınıf öğretmenleri tarafından değerlendirilmeye alınmış ve yenilikçi fikirlere projede yer verilmişti.

*Karamürsel İşitme Engelliler Yatılı İlk Öğretim Okulu

Karamürsel Gölcük’ün Batısında ve yaklaşık 30 kilometre uzağında küçük bir ilçedir. İlçe, Karamürsel İşitme Engelliler Yatılı İlk Öğretim Okulu’na ev sahipliği yapmaktadır. Öğrencilerin büyük bir kısmını yakın çevre ilçelerden kayıt yaptıran öğrenciler oluşturmaktadır. Deprem sonrası okul ağır hasar almıştır. Öğrenci ve öğretmenlerin okula tekrar dönmelerini sağlamak amacı ile IBC, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara Gazi Üniversitesi, Ulusal ve Uluslar arası bağış kuruluşları ile yoğun bir çalışma gerçekleştirmiştir. Neticede okulun güçlendirilmesi yapılmış ve okul eğitime açılmıştır. Okulun kuruluş tarihi 1988 yılıdır. Mesafelerin uzaklığı sebebi ile velilerin ziyaretleri ancak haftada bir kez veya ayda bir kez olabilmekte idi. Okul Aile Birliği projesinin yürürlüğe girmesinden sonra yapılan aile toplantıları ve eğitimleri neticesinde okul ile aileler arasında mükemmel bir ortaklık tesis olmuştur. Giderek ailelerin eğitildiği, okul ile müşterek çalışma gerekliliğinin ne kadar mühim bir rol olduğunu ve kabiliyetleri hakkında bilgi sahibi olmuş ve okul aile birliği teşekkül etmiştir.  Okul Aile Birliği Gelişim projesi kapsamında veliler ve diğer aile bireylerinin ebeveyn olma kabiliyetleri geliştirilmiş ve bu konuda üniversitelerin özel eğitim bölümlerinden destek sağlanmıştır. Sağlanmış olan, işitme engelli çocuklara ilişkin özel cihazlar, özel görsel eğitim materyalleri ile çocukların öğrenimlerinde etkinlik ve gelişme sağlanmıştır Çocuklara sağlanan yeni fırsatlar açısından ilave müfredat a örnek olarak tiyatro programı uygulaması yapılmıştır. İşitme engelli çocuklara kendisi de işitme engelli olan bir tiyatro aktörü tarafsından eğitim verilmiştir. 38 öğrenci 50 dakikalık bir tiyatro gösterisi için sahne almıştır. Gösteri, basında büyük yankılar uyandırmış ve CNN Türk, TRT ve Cine5 kanallarında ve bunun yanı sıra da yazılı basında yer almıştır.Bu faaliyet genç işitme engellilerin aktör olma kabiliyetlerinin var olduğunu göstermiş, ailelere ve okul yönetimine de okul ile ilgili faaliyetlere katılımın ne denli bir işbirliği yaratacağına bir örnek teşkil etmiştir. Netice olarak okul aile birliğinin güçlenmesi ve velilerin çocuklarının okul meselelerine daha fazla eğilmeleri sağlanmıştır.

Karaköprü İlk Öğretim Okulu

Karaköprü İlk Öğretim Okulu Kocaeli İlçesinde 1987 yılından bu yana 8 yıllık eğitim vermekte idi. her ne kadar okul 1999 Marmara Depreminden orta hasar gömüş ise de okul yolu ve bahçesi eğitime sıkıntı verecek kadar hasara uğramıştı.   Bu arada Karaköprü İlk Öğretim Okulu deprem sonrası sağlanan yadımlardan hiç denecek kadar destek görebilmişti. IBC’nin sağladığı destek ile okul yolu ve okul bahçesi tamamen yenilenmiştir.
Civardaki yerleşim birimlerinde ikamet eden ailelerin çoğu afet sonrası yardımlardan istifade etmeyi ve iş imkanı bulmayı düşünen Doğu İllerden göçen ailelerden oluşmaktaydı. Genellikle eğitimsiz ve sosyal güvenlikleri bulunmamaktaydı. Okul Aile Birliği Geliştirme projesi kapsamında verilen eğitimlerle birlik üyelerinin idari kabiliyetleri gelişti. Okulda “Sınıf Annesi” adı altında uygulamalar yapıldı ve annelere çocuk gelişimi, çocuk gelişiminde ailelerin rolü v çocuk eğitimi konularında eğitimler verildi. Bu arada eğitim ve sosyal konularında kaynak geliştirme sağlanması için ailelerin ve öğrencilerin güçlendirilmesi yoluna gidildi. Ayrıca IBC okula eğitim malzemesi, okul önlüğü, okul setleri, ve bilgisayar alımları için yardımlarda bulundu.

Veli Eğitimleri
Okul Aile Birliği Gelişimi projesi programında olan okullarda gerekli tespit çalışmaları yapıldıktan sonra her okulda veli eğitimleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan tespitlerde aşağıda belirtilen başlıklarda eğitimlerin gerekliliği ortaya çıkmıştır;

• Çocuklarda psikolojik ve psiko-sosyal gelişim,
• Aile ile iç iletişim
• Ailelerin karşılaştığı ortak sorunlar
• Ergenlerde seksüel gelişmeler
• Okul çağındaki çocukların karşılaştıkları problemler

Öğretmen Eğitimleri
Okul Aile Birliği Gelişimi projesi programında IBC, muhtelif Üniversiteler ile temasa geçerek ilgili okullardaki öğretmenlerin, kapasitelerinin aile ve okulun çocuk üzerindeki etkileri hakkında geliştirilmesi, problemli çocukların davranışları konusundaki sistematik gelişimler, insan ilişkileri ve iletişim, okul aile birliği, eğitime aile katısı metodolojisi, velilerin eğitilme metodolojileri, işitme engelli çocuklarda teşhis ve sorun giderme sistematik tanılama ve ve geribildirim konularında gelişimleri sağlanmıştır.